Engelliyi; görme, duyma; konuşma ,yürüme, bir şey taşıma veya tutma, yaşıtlarına göre öğrenme ve uyumda sıkıntı yaşayan yada süreğen hastalığı gubunda olan kişiler olarak tanımlayabiliriz
Ülkemizde yaşayan engelliler olarak biz kaç kişiyiz?
Doğrusu bunu hiçbirimiz bilmiyoruz. Ne engellilerle ilgili ulusal politikaların oluşması ve yürütülmesinden sorumlu kurumsal bir misyonu olan Yaşlı ve Engelli ?Hizmetler Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Aile Ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ne diğer resmi kurumlar ne de Türkiye genelinde örgütlenmiş 1400?ün üzerinde ki engelli dernekleri.
Genelde söze başlarken ülkemizde nüfusumuzun % 12,29?unun yani 8,4 milyonun engelli bireylerden oluştuğunutekrar eder dururuz. 2002 yılında TÜİK tarafından yapılmış ülkemizdeki engelilerle ilgili ilk çalışmadır.
Yine TÜİK tarafından 2011 yılında yapılan Nüfus ve Konut Araştırması sonuçlarına göre ise, en az bir engeli olan (3 ve daha yukarı yaş) engellilerin toplam nüfusumuzda ki oranı ise % 6,9 dur. Yani 4 882 841 kişidir.
Yüzdelik olarak baktığımızda birinci veri ikinci veri arasında yüzde yüzlük izah edilemeyen bir fark vardır.
Halen devam eden bir diğer çalışma Aile Ve Sosyal HizmetlerBakanlığınca Engelli Sağlık Kurulu Raporlarını esas alan "Ulusal Engelli Veri Sistemi" oluşturulması. Bu bağlamda 2021 mart ayı bakanlık bülteni verilerine göre Ulusal Engelli Veri Sisteminde kayıtlı ve hayatta olan engelli sayısı; 1.414.643?ü erkek, 1.097.307?si kadın olmak üzere 2.511.950?dir. Ağır engeli olan kişi sayısı ise 775.012?dir.
Engelli Sağlık Kurulu Raporu almak için yetkili hastanelere başvurmamış ve hizmet almak için devletle temasa geçmemiş bireyleri bu çalışma kapsamamaktadır.
Bakanlığın bültenindeki gerçeğe yakın en somut bilgi ağırengeli olan kişi sayısıdır. Çünkü Bakanlıkça ağır engelli bireylerin rapor ve gelir kriterlerinin uygun olması durumunda bakım hizmeti desteği verilmektedir. Bu nedenle gelir kriteri uygun olmadığı için bu sistemde olmayan ağır engelli bireylerde olabilir.
Bu verileri il düzeyinde bugüne göre yorumlarsak.
2002 TÜİK istatistiki verilerine göre 68 000
2011 Hane halkı verilerine göre 54.334
2018 Erzurum Kent Konseyi Engelli Meclisi Engelli Araştırma raporu verilerine göre ise 42.975
Bakanlığın halen yürüttğü Ulusal Engelli veri sistemine göre ise 23 000 engelli birey yaşamını idame ettirmektedir.
Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğümüzden edindiğim Mart ayı verilerine göre ilimizde ağır engelli olup bakım hizmeti alan 6 434 kişidir.
Adrese dayalı yapılacak bu çalışma ile toplam engelli bireyin;eğitim, yaş, cinsiyet, engel durumu, kullandığı araç gereç(Tekerlekli sandalye, koltuk değeneği beyaz baston), sürekli kullandığı ilaç(şeker, tansiyom kalp vb.) veya özel gereksinim durumu(sonda kullanma), medeni durum, işgücü durumları, ekonomik bağımsızlığı gibi güncel veriler çok önemli. Tüm engel gruplarını içine dahil edecek bir veri tabanı hizmet sunan kurumlara yol gösterici olacaktır.. Hangi engel grubunun özelde ne tür sıkıntılarınıda dikkate alan, tüm engel gruplarını kapsayıcı bir polititika oluşmasına katkı sağlayacaktır.
Bu veriler olağanüstü durumlarda da can simidi olacaktır..
Deprem ve salgın hastalıklar başta olmak üzere olağanüstü durumlarda özellikle fiziksel engellilere ulaşmak oldukça gecikmeli olmaktadır. Bu nedenle elde edilecek bu veriler olağanüstü durumlarda engelli, yaşlı, çocuk ve kadınları önceleyen özel ulaşım ekiplerine rehberlik edebilir. Pek tabiidir ki; olağanüstü durumlarda en yakınınızdaki kişilerin dahi önce kendini güvende hissetmesi ve sonrasında yakınlarına ulaşması gibi bir derdi olabilir. Kaldı ki kişinin akrabalık vb.ilişkisi olmadan da yaşamını idame ettirme durumu olabilir. Bu nedenle bu elde edilecek veriler başta yarel yönetimler, Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri ve Sivil Savunma Müdürlükleri ile paylaşılmalı. Olağanüstü durumlarda engellilere ulaşmayı önceleyen özel hizmet ağları oluşturulmalıdır.
